Jak rozliczać podatki w czasie zawieszenia działalności

Przedsiębiorca, który zrobi przerwę w prowadzeniu firmy, będzie zwolniony z niektórych obowiązków. Nie będzie rozliczał się w trakcie roku z podatku dochodowego, odpadnie mu także konieczność składania deklaracji VAT

Obecne przepisy nie znają pojęcia „zawieszenie działalności”. Jest to pewien stan faktyczny pojawiający się w praktyce i tolerowany przez niektóre urzędy skarbowe i oddziały ZUS.

Jednak formalnie osoba, która „zawiesiła” firmę, jest nadal „podatkowo” traktowana jako prowadząca działalność gospodarczą.

Dotychczas tylko w praktyce

20 września wchodzą w życie regulacje, które umożliwią oficjalne przerwanie działalności. Stało się tak dzięki nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, dalej usdg, która jest opublikowana w Dzienniku Ustaw z 5 sierpnia 2008 r. (nr 141, poz. 888).

Z uzasadnienia projektu zmian wynika, że nowych przepisów „nie należy traktować jako wprowadzenia prawa zawieszania wykonywania działalności gospodarczej, ponieważ prawo to przysługiwało przedsiębiorcy zwyczajowo, z tą jednak różnicą, że nie było ono usankcjonowane prawnie. Dlatego też wprowadzenie ogólnej zasady umożliwiającej zawieszanie wykonywania działalności gospodarczej do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi jedynie potwierdzenie takiej możliwości i ma na celu ustanowienie wyraźnej podstawy prawnej zawieszania wykonywania działalności przez przedsiębiorcę”. Ta teza może dawać istotne argumenty przedsiębiorcom, którzy „zawiesili” działalność wcześniej, jednak nie chciał tego uznać urząd skarbowy.

Warto poinformować fiskusa

O zawieszeniu działalności przedsiębiorca informuje właściwy dla siebie organ ewidencyjny, a jeśli podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego – właściwy sąd rejestrowy.

Od 31 marca 2009 r. wejdą w życie przepisy, zgodnie z którymi właściwy organ ewidencyjny będzie zobowiązany do przekazania informacji o zawieszeniu przez przedsiębiorcę działalności (bądź o wznowieniu działalności zawieszonej) właściwym miejscowo: urzędowi statystycznemu, naczelnikowi urzędu skarbowego, oddziałowi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W okresie między 20 września 2008 r. a 31 marca 2009 r. tego obowiązku jeszcze nie ma. Informacja o zawieszeniu (wznowieniu) działalności nie jest także informacją, którą można umieścić na formularzu NIP (przynajmniej w jego obecnej wersji).

Warto więc, aby przedsiębiorca samodzielnie poinformował właściwe organy podatkowe o tym, że zawiesił działalność. Nie ma takiego prawnego obowiązku, jednakże wydaje się, że przekazanie informacji o zawieszeniu działalności do urzędu skarbowego może zapobiec ewentualnym problemom z fiskusem.

NIE TRZEBA PŁACIĆ CO MIESIĄC ZALICZEK

W czasie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie może jej wykonywać i osiągać bieżących przychodów. Nie amortyzuje też firmowego majątku, może go jednak sprzedać

W przepisach przewidziano pewne szczególne rozwiązania dla zawieszających firmę. Ułatwienia zostały wprowadzone m.in. do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wydaje się jednak, że prawdopodobieństwo, aby podatnik CIT mógł zawiesić działalność, jest mniejsze. Może bowiem to zrobić tylko przedsiębiorca, który nie zatrudnia pracowników.

Można sprzedać majątek firmy

Podstawowym skutkiem zawieszenia działalności jest to, że firma nie będzie musiała płacić miesięcznych (kwartalnych) zaliczek na podatek dochodowy. Przepisy zwalniające z tego obowiązku mają charakter bezwzględny, a zatem uznać trzeba, że zaliczek nie trzeba będzie płacić także w razie osiągnięcia przychodów w okresie zawieszenia. Nie jest bowiem wykluczone, że nawet w czasie przerwy przedsiębiorca uzyska jakieś przychody, choćby odsetki od środków na rachunkach bankowych czy też ze sprzedaży środków trwałych bądź wyposażenia (którego zbywanie w okresie zawieszenia działalności jest dozwolone).

Przykład 1

Przedsiębiorca X zawiesił działalność 15 października 2008 r. Zaliczkę na podatek dochodowy za październik powinien jeszcze zapłacić. Nie będzie miał tego obowiązku za następne miesiące (aż do wznowienia działalności).Przedsiębiorca Y zawiesił działalność 30 września 2008 r. 10 października 2008 r. sprzedał swój środek trwały. Nie musi uiszczać zaliczki za październik. Rozliczenie dochodu ze sprzedaży środka trwałego nastąpi dopiero w zeznaniu rocznym.

Po zakończeniu okresu zawieszenia działalności przedsiębiorcy muszą opłacać zaliczki na zasadach ogólnych.

W spółce trzeba zawiadomić

Jeśli podatnik jest wspólnikiem spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej, która zawiesiła działalność, to jest zwolniony (w zakresie tej działalności) z obowiązku płacenia zaliczek, o ile nie później niż przed upływem siedmiu dni od dnia złożenia wniosku o wpis informacji o zawieszeniu zawiadomi pisemnie naczelnika urzędu skarbowego o okresie tego zawieszenia. Jest to związane z tym, że choć przedsiębiorcą jest spółka, to jednak podatnikiem podatku dochodowego jest wspólnik. Jeśli to on ma być zwolniony od obowiązku zapłaty zaliczek, powinien zawiadomić właściwy organ podatkowy o tym, że spółka (w której jest wspólnikiem) zawiesiła wykonywanie działalności gospodarczej.

Musimy złożyć zeznanie

Oczywiście właściciele firm, którzy zawiesili działalność, nie są zwolnieni z obowiązku złożenia zeznania rocznego za ten okres, jak również ewentualnej zapłaty podatku dochodowego.

Przykład 2

Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową firmę zawiesił działalność na cały rok. W tym czasie sprzedał samochód, który był jego środkiem trwałym. Powinien złożyć zeznanie roczne i rozliczyć się z podatku od dochodu ze sprzedaży środka trwałego.

Zawieszamy amortyzację

W okresie przerwy w działalności ma miejsce także zawieszenie amortyzacji. Składniki majątku będące środkami trwałymi bądź wartościami niematerialnymi lub prawnymi nie są w tym czasie amortyzowane (od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono działalność).

Przykład 3

Przedsiębiorca zawiesił działalność 15 października. Amortyzację za październik jeszcze naliczy. Od listopada nie będzie już robił odpisów.

Jeśli przedsiębiorca naliczył roczny bądź kwartalny odpis amortyzacyjny i obejmuje on także okres, w którym zawieszono działalność, wówczas powinien zrobić jego korektę.

Przykład 4

Przedsiębiorca zawiesił działalność 30 września 2008 r. Na początku tego roku dokonał rocznego odpisu amortyzacyjnego. Powinien zrobić więc jego korektę (zmniejszyć go do 3/4, gdyż odpis ten ostatecznie objął dziewięć, a nie 12 miesięcy).

Można naliczać koszty

Czy przedsiębiorca może rozpoznawać koszty uzyskania przychodów w czasie zawieszenia działalności?

Zgodnie z art. 14a ust. 3 oraz ust. 4 pkt 1 i 3 usdg w tym okresie przedsiębiorca:

- nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej,

- ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,

- może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie.Wynika z tego, że w okresie zawieszenia przedsiębiorca będzie mógł rozpoznawać przede wszystkim koszty zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów, jakim jest działalność gospodarcza. U każdego przedsiębiorcy koszty te będą inne. Zwykle będą to:

- wydatki na utrzymanie lokalu, w którym przedsiębiorca ma siedzibę, miejsce wykonywania działalności;

- opłaty za utrzymanie rachunków bankowych;

- obowiązkowe koszty i opłaty, jakie musi ponosić przedsiębiorca nawet w okresie zawieszenia (np. podatki od nieruchomości, opłaty z tytułu użytkowania wieczystego).

UŁATWIENIA DLA RYCZAŁTOWCÓW I KARTOWICZÓW

Jeśli właściciel firmy jest opodatkowany ryczałtem, zawieszenie działalności wpływać będzie przede wszystkim na terminy jego płatności

Właściciel firmy, który na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej zawiesi wykonywanie działalności gospodarczej, jest zwolniony z obowiązku miesięcznej (bądź kwartalnej, jeśli rozliczał się w tej formie) zapłaty podatku za ten okres.

Przykład 5

Przedsiębiorca X, płacący ryczałt ewidencjonowany co miesiąc, zawiesił działalność 15 października. Za ten miesiąc powinien jeszcze zapłacić ryczałt. Za listopad i grudzień nie musi już tego robić.

Przedsiębiorca Y, płacący ryczałt ewidencjonowany co kwartał, zawiesił działalność 15 października. Za czwarty kwartał musi jeszcze zapłacić podatek, bowiem przez jego część działalność nie była zawieszona.

Nie płaci też wspólnik spółki jawnej

Opodatkowani ryczałtem mogą być także wspólnicy spółki jawnej. Spółka ta jest przedsiębiorcą i to ona zawiesza działalność. W związku z tym przyjęto tutaj konstrukcję odrębnego zawiadomienia urzędu skarbowego o zawieszeniu działalności przez wspólnika. Przepisy mówią bowiem, że jeśli podatnik jest wspólnikiem spółki jawnej, która zawiesiła wykonywanie działalności gospodarczej, to jest on zwolniony (w zakresie tej działalności) z obowiązku płacenia ryczałtu miesięcznego (kwartalnego), o ile nie później niż przed upływem siedmiu dni od dnia złożenia wniosku o wpis informacji o zawieszeniu zawiadomi pisemnie naczelnika urzędu skarbowego o okresie zawieszenia. Nie ma żadnego wzoru takiego pisma, wystarczy, aby wynikało z niego, że spółka jawna – której wspólnikiem jest autor zawiadomienia – zawiesiła działalność, w związku z czym wspólnik nie będzie opłacał ryczałtu miesięcznego (kwartalnego).

Ryczałt po wznowieniu

W okresie zawieszenia działalności przedsiębiorca opodatkowany ryczałtem może uzyskiwać przychody. Nie są one opodatkowane na bieżąco, bowiem przedsiębiorca, który zawiesił działalność, jest zwolniony z obowiązku płacenia ryczałtu miesięcznego (kwartalnego). Powinny jednak być rozliczone po zakończeniu danego roku (łącznie ze złożeniem zeznania rocznego dla ryczałtowców).

Nowe przepisy określają, kiedy taki podatek ma być opłacony.

Ryczałt dotyczący okresu zawieszenia działalności w danym roku podatkowym przedsiębiorca powinien obliczyć i wpłacić na rachunek urzędu skarbowego po wznowieniu wykonywania działalności. Trzeba to zrobić do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu (lub odpowiednio kwartale), w którym wznowiono wykonywanie działalności gospodarczej.

Jeżeli jednak wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następuje w grudniu, ryczałt dotyczący okresu zawieszenia w danym roku trzeba obliczyć i wpłacić do 31 stycznia następnego roku. W tym samym terminie ryczałt muszą wpłacić podatnicy rozliczający się kwartalnie, jeżeli wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następuje w ostatnim kwartale roku podatkowego.

Przykład 6

Przedsiębiorca X, rozliczający się miesięcznie ryczałtem, zawiesił działalność w kwietniu. Wznowił ją w październiku. Ryczałt od przychodów osiągniętych od kwietnia powinien być uiszczony do 20 listopada.Przedsiębiorca Y, rozliczający się miesięcznie ryczałtem, zawiesił działalność w czerwcu. Wznowił ją w grudniu. Ryczałt od przychodów osiągniętych od czerwca powinien być uiszczony do 31 stycznia następnego roku.

Gdy wolne trwa rok...

W przypadku gdy wznowienie wykonywania działalności gospodarczej ma miejsce w następnym roku, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych:

- przypadający za okres zawieszenia w roku, w którym je rozpoczęto – trzeba wpłacić do 31 stycznia roku następnego;

- przypadający za okres zawieszenia w roku, w którym wznowiono działalność – trzeba obliczyć i wpłacić do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu (lub odpowiednio kwartale), w którym wznowiono wykonywanie działalności (ewentualnie do 31 stycznia roku następnego, jeśli wznowienie nastąpiło w ostatnim miesiącu bądź odpowiednio kwartale).

Przykład 7

Przedsiębiorca, rozliczający się z ryczałtu kwartalnie, zawiesił działalność we wrześniu 2008 r. Wznowi ją w maju 2009 r. Ryczałt od przychodów osiągniętych w 2008 r. (obejmujący przychody uzyskane w okresie zawieszenia) powinien zapłacić do 31 stycznia 2009 r. Ryczałt od przychodów osiągniętych w 2009 r. w okresie zawieszenia powinien zapłacić do 20 lipca 2009 r. (20 dzień miesiąca następującego po kwartale, w którym wznowiono działalność).

...albo dwa lata

Jeśli wznowienie działalności gospodarczej ma miejsce w roku następującym dwa lata po roku podatkowym, w którym rozpoczęto zawieszenie, ryczałt:

- przypadający za okres zawieszenia w roku, w którym zawieszenie rozpoczęto – trzeba wpłacić do 31 stycznia roku następnego;

- przypadający za okres zawieszenia w roku następującym po roku, w którym zawieszenie rozpoczęto – trzeba wpłacić do 31 stycznia roku następnego;

- przypadający za okres zawieszenia w roku, w którym wznowiono wykonywanie działalności gospodarczej – trzeba wpłacić odpowiednio do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu (lub odpowiednio kwartale), w którym wznowiono wykonywanie działalności gospodarczej (ewentualnie do 31 stycznia roku następnego, jeśli wznowienie nastąpiło w ostatnim miesiącu, bądź odpowiednio kwartale).

Przykład 8

Przedsiębiorca, rozliczający się z ryczałtu miesięcznie, zawiesił działalność w październiku 2008 r. Planuje wznowić ją w maju 2010 r.Ryczałt od przychodów osiągniętych w 2008 r. (obejmujący przychodyosiągnięte w okresie zawieszenia) powinien zapłacić do 31 stycznia2009 r. Ryczałt od przychodów osiągniętych w 2009 r. powinien zapłacić do 31 stycznia 2010 r. Ryczałt od przychodów 2010 r. osiągniętychw okresie zawieszenia powinien zapłacić do 20 czerwca 2010 r.

Tak jak w czasie przerwy

U przedsiębiorców rozliczających się kartą podatkową skutki zawieszenia działalności są podobne jak w przypadku podatników zgłaszających przerwę w działalności. Przepisy mówiące o przerwie w działalności nadal będą bowiem obowiązywać.

Jak wynika z art. 34 ust. 3 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, w przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej nie pobiera się podatku opłacanego w formie karty podatkowej za cały okres zawieszenia w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy jego dzień. Pamiętać przy tym należy, że zawieszenie działalności nie może być krótsze niż jeden miesiąc.

Przykład 9

Przedsiębiorca rozliczający się kartą podatkową zgłosił zawieszenie wykonywania działalności w okresie od 15 października do 20 grudnia 2009 r. Tak więc za październik należałoby pobrać tylko 14/31 należnego podatku, za listopad w ogóle go nie będzie, za grudzień – 11/31 podatku.

URLOP OD DEKLARACJI, ALE NIE DLA WSZYSTKICH

Przerwa w działalności spowoduje, że przedsiębiorcy nie będą musieli składać deklaracji VAT-7 lub VAT-7K. Jednak nie wszyscy

Podatnicy muszą obecnie składać deklaracje VAT-owskie, nawet jeśli są one „puste”. Przedsiębiorca, który zawiesi działalność gospodarczą, nie będzie musiał tego robić. Jeśli jednak w tym okresie wystąpią jakieś zdarzenia wymagające uwzględnienia w deklaracji, wówczas będzie musiał ją złożyć.

Zwolnienie z obowiązku składania deklaracji podatkowych – w okresie zawieszenia działalności – nie będzie dotyczyć:

- zarejestrowanych jako podatnicy VAT UE;

- dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów;

- dokonujących importu usług lub nabywających towary – w których zakresie są podatnikiem;

- okresów rozliczeniowych, w których zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie dotyczyło pełnego okresu;

- okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest obowiązany do rozliczenia z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które musi zrobić korektę podatku naliczonego.

Przykład 10

Podatnik A zawiesił działalność w połowie października. Powinien oczywiście złożyć deklarację VAT za październik.

Podatnik B zawiesił działalność pod koniec września. W listopadzie sprzedał część wyposażenia, wystawiając fakturę VAT. Powinien złożyć deklarację za listopad i wykazać w niej obrót z tej sprzedaży.

Podatnik C zawiesił działalność w październiku. W grudniu otrzymał fakturę korygującą (zmniejszającą podatek naliczony). Powinien wykazać tę korektę w deklaracji VAT za grudzień, którą obowiązany jest złożyć.Podatnik D zawiesił działalność w październiku. Do lutego nie wykonywał żadnych czynności opodatkowanych. Stosuje jednak odliczenia częściowe podatku naliczonego. Powinien złożyć deklarację VAT za styczeń i przeprowadzić w jej ramach coroczną korektę podatku naliczonego.Podatnik X zawiesił działalność w okresie od 1 listopada do 31 grudnia 2008 r. Jest on zarejestrowany jako podatnik VAT UE. W związku z tym musi składać deklaracje VAT za listopad i grudzień, nawet jeśli byłyby to deklaracje puste.

Podatnik Y zawiesił działalność w październiku. W grudniu powstał u niego obowiązek podatkowy z tytułu dokonanego wcześniej importu usług. Powinien złożyć deklarację VATza grudzień.

Nowym rozwiązaniem jest także to, że niewykonywanie czynności opodatkowanych przez dziesięć miesięcy nie będzie już przesłanką wykreślenia z rejestru podatników VAT, o ile ta przesłanka dotyczyć będzie przedsiębiorcy, który zawiesił działalność.

W nieruchomościach bez zmian

W podatku od nieruchomości wysokość stawek uzależniona jest od tego, czy dane nieruchomości (ich części) są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, czy nie. Przy czym za nieruchomość związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej uważa się taką, która jest w posiadaniu przedsiębiorcy.

W związku z wprowadzeniem instytucji zawieszenia działalności nie wprowadzono jednak żadnych zmian do przepisów dotyczących podatku od nieruchomości (ustawa o podatkach i opłatach lokalnych). Powyższe oznacza, że nieruchomości (ich części) posiadane przez przedsiębiorcę, który zawiesił działalność gospodarczą, pozostają nieruchomościami „związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej”. W konsekwencji są one opodatkowane według wyższych stawek podatku od nieruchomości, niezależnie od tego, że dany podmiot zawiesił prowadzenie działalności.

Przykład 11

Podatnik X posiada grunty zajęte pod prowadzenie działalności gospodarczej. Są one opodatkowane stawką właściwą dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Podatnik X zawiesił działalność w listopadzie.

Nie zajmuje się firmą i nie uzyskuje żadnych przychodów. Czy jest to przesłanką zmiany stawki podatku dla tych gruntów? Nie, nadal są one gruntami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Trzeba więc płacić od nich wyższy podatek.

DF więcej

O procedurach związanych z zawieszeniem działalności pisaliśmy w DF z 22 lipca, natomiast o tym, jak rozliczać w tym okresie składki ubezpieczeniowe, w DF z 6 sierpnia 2008 r. Pisaliśmy także o tym, że nowe przepisy są niejednoznaczne i przedsiębiorcy mogą mieć problemy z określeniem, kiedy faktycznie nastąpiło zawieszenie działalności („Rz” z 1 sierpnia 2008 r.).

 

źródło: www.rzeczpospolita.pl