 |
||
   |
O tym, kto i gdzie ma zapłacić VAT od transportu towarów, decyduje przede wszystkim to, skąd i dokąd ładunki są przewożone oraz na czyje zlecenie
Choć od czasu wejścia wżycie ustawy o VAT miną niedługo trzy lata, transport towarów jest jednym z tematów, o które czytelnicy pytają najczęściej. Dziś odpowiadamy na ich pytania. Pomijamy problemy związane z transportem osób, bo ten rządzi się odrębnymi zasadami. - Mam firmę transportową. Zajmuję się przewożeniem towarów zarówno na zlecenie podmiotów krajowych i zagranicznych, w tym z Unii Europejskiej, jak i z krajów pozaunijnych. Kto powinien zapłacić VAT od tych usług - ja czy mój odbiorca? I w jakim kraju? -pyta czytelnik DOBREJ FIRMY. Czytelnik zastanawia się nad skutkami podatkowymi różnych sytuacji, tzn. gdy zleceniodawcą jest: ¦ podmiot unijny, który nie podał swojego numeru NIP UE, a towary są przewożone z Polski do Francji, z Francji do Polski oraz z Hiszpanii do Francji, ¦ podmiot unijny, który podał swój numer NIP UE, a towary są przewożone z Polski do Francji, z Francji do Polski oraz z Hiszpanii do Francji, ¦ podmiot unijny, który podał swój numer NIP UE, a towary są przewożone z Francji na Ukrainę i z Polski na Ukrainę, ¦ podmiot spoza Unii, a towary są przewożone z Francji na Ukrainę i z Polski na Ukrainę, ¦ podmiot krajowy, a towary są przewożone z Polski do Francji i z Francji do Polski. Jak widać, każda z przedstawionych sytuacji różni się tym, przez jakie terytorium towary są transportowane i na czyje zlecenie. NA TERYTORIUM UNIIJeżeli polski przewoźnik transportuje towary między krajami Unii Europejskiej, na zlecenie podmiotu unijnego, wówczas podstawowe znaczenie ma to, czy zleceniobiorca podał swój unijny numer NIP UE. Gdy zleceniobiorca nie podał NIP UEW takiej sytuacji transport jest opodatkowany tam, gdzie się rozpoczyna (zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy o VAT). Jeżeli więc - jak pisze czytelnik - towary są przewożone: ¦ z Polski do Francji, to usługa ich transportu jest opodatkowana w Polsce; w takiej sytuacji polski usługodawca musi wystawić polską fakturę VAT ze stawką 22 proc. na całą usługę transportu (w tym także odcinek za granicą Polski), ¦ z Francji do Polski, to usługa jest opodatkowana we Francji; w tej sytuacji polska firma (usługodawca) powinna zarejestrować się we Francji i tam rozliczyć się z podatku od wartości dodanej, natomiast w polskiej deklaracji nie wykaże żadnego obrotu z tego tytułu, ¦ z Hiszpanii do Francji, to usługa jest opodatkowana w Hiszpanii; w takiej sytuacji polska firma (usługodawca) powinna zarejestrować się w Hiszpanii i tam rozliczyć się z podatku od wartości dodanej. Gdy zleceniobiorca podał NIP UEW takim wypadku ważne jest dodatkowo jeszcze: ¦ czy numer NIP UE nadał kraj, w którym rozpoczyna się transport; wówczas usługa transportu jest opodatkowana tam, gdzie się rozpoczyna (art. 28 ust. 1), ¦ czy numer NIP UE nadał inny kraj niż ten, w którym rozpoczyna się transport; wówczas usługa transportu jest opodatkowana w tym państwie, który nadał zleceniobiorcy NIP UE (art. 28 ust. 3). Jeśli więc unijny zleceniobiorca podał czytelnikowi swój NIP UE: ¦ nadany przez Francję, a towary są przewożone z Francji do Polski, to transport będzie opodatkowany tam, gdzie się rozpoczyna, czyli we Francji (art. 28 ust. 1); natomiast o tym, kto zapłaci tamtejszy podatek od wartości dodanej, przesądzą francuskie przepisy, niewykluczone, że obowiązuje tam rozwiązanie podobne do naszego i z podatku będzie musiał się rozliczyć francuski usługobiorca, chyba że polski wykonawca zarejestrowałby się we Francji i zapłaciłby tam podatek od swojej usługi, ¦ nadany przez Francję, a towary są przewożone z Polski do Francji, to transport będzie opodatkowany we Francji, a z tamtejszego podatku od wartości dodanej rozliczy się francuski usługobiorca, traktując to jako import usług, natomiast polska firma wystawi fakturę, na której poda kwotę netto (bez VAT) oraz informację, że podatek zapłaci nabywca usługi, ¦ nadany przez Francję, a towary są przewożone z Hiszpanii do Francji, to transport będzie opodatkowany we Francji, z tamtejszego podatku od wartości dodanej rozliczy się francuski usługobiorca, traktując to jako importusług, natomiast polska firma wystawi fakturę, na której poda kwotę netto (bez VAT) oraz informację, że podatek zapłaci nabywca usługi. Gdy zleceniobiorca podał polski NIP PLChoć czytelnik nie pyta o taką sytuację, trudno o niej nie wspomnieć. Otóż może się zdarzyć, żeodbiorca jego usług poda mu polski numer NIP PL. Wówczas transport będzie opodatkowany w Polsce. Polski usługodawca będzie musiał wystawić fakturę ze stawką 22 proc. i wykazać obrót z tego tytułu w deklaracji VAT. POZA UNIĘ LUB SPOZA UNIIW tym wypadku ma zastosowanie podstawowa zasada: usługatransportu jest opodatkowana tam, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości. Jeśli więc - jak pisze czytelnik - towary są przewożone z Francji na Ukrainę i z Polski na Ukrainę, to:
W transporcie międzynarodowym (poza Unię i spoza Unii) nie ma znaczenia, na czyje zlecenie towary są przewożone (podmiotu unijnego czy z kraju trzeciego) i czy zleceniodawca podał swój unijny numer NIP UE, czy go nie podał. Z jaką stawkąPolski usługodawca będzie mógł zastosować stawkę 0 proc. VAT w każdej sytuacji, gdy towary są przewożone (art. 83 ust. 1 pkt 23 i ust. 3): ¦ z miejsca wyjazdu (nadania) w Polsce do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium UE, ¦ z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium UE do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) w Polsce, ¦ z miejsca wyjazdu (nadania) po za terytorium UE do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium UE, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium Polski (tranzyt), ¦ z miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium państwa UE innego niż Polska do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza UE lub z miejsca wyjazdu (nadania) spoza UE do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium państwa UE inne niż terytorium Polski, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez Polskę. Jednak warunkiem zastosowania stawki 0 proc. jest posiadanie odpowiednich dokumentów, o których mowa w art. 83 ust. 5 i 6 ustawy o VAT. TYLKO W JEDNYM KRAJUGdy towar jest transportowany tylko na terytorium jednego kraju, wówczas zasadniczo jest opodatkowany w tym właśnie kraju (np. w Polsce według stawki 22 proc.). Jeżeli byłby to inny kraj unijny (np. Czechy), to polski wykonawca tej usługi musiałby rozliczyć się tam z tamtejszego podatku od wartości dodanej, chyba że tamtejsze przepisy przewidują takie samo rozwiązanie jak art. 17 ust. 1 pkt 4 naszej ustawy o VAT (tzn. przewidują, że podatek musi rozliczyć tamtejszy nabywca usługi). Wyjątki od zasadyWyjątki dotyczą sytuacji, gdy: ¦ transport rozpoczyna się i koń czy w jednym kraju (np. w Polsce), ale jest bezpośrednio związany z wewnątrzwspólnotową usługą transportu towarów, a unijny usługobiorca podał swój numer NIP UE; wówczas podatek rozliczy unijny usługobiorca w państwie, które nadało mu NIP UE, natomiast polski usługodawca wystawi fakturę, na której poda kwotę netto (bez VAT) oraz informację, że podatek zapłaci nabywca usługi, ¦ usługa transportu jest wykonywana w Polsce, ale jest to tylko tranzyt towarów, które są przewożone: - z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium UE do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium UE, - z miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium państwa UE innego niż Polska do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza UE lub z miejsca wyjazdu (nadania) spoza UE do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium państwa UE inne niż terytorium Polski, ¦ transport jest wykonywany w całości na terytorium Polski i stanowi część usługi transportu międzynarodowego (§ 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia wykonawczego z 27 kwietnia 2004 r., DzU z 2004 r. nr 97, poz. 970 ze zm.). Gdy mamy do czynienia z tranzytem albo z wykonaniem transportu wyłącznie na terytorium Polski, lecz w ramach transportu międzynarodowego, wtedy polski usługodawca ma prawo do stawki 0 proc., pod warunkiem że ma odpowiednie dokumenty (patrz art. 83 ust. 5 i 6). Gdy usługę świadczy firma zagraniczna- Zamówiliśmy usługę transportu towarów z Włoch do Polski. Wykonawcą była firma niemiecka. Kto i w którym kraju powinien zapłacić VAT? -pyta czytelnik DF. Odpowiedź zależy od tego, czy firma czytelnika podała niemieckiemu wykonawcy swój NIP PL. Gdy polski usługobiorca nie podał NIP PLJeżeli firma czytelnika nie podała NIP PL, to firma niemiecka będzie musiała rozliczyć podatek w miejscu, gdzie transport się rozpoczyna (czyli w Polsce). Gdyby jednak tego nie zrobiła, wówczas obowiązek rozliczenia podatku będzie spoczywać na firmie czytelnika. Dlaczego? Bo zasadniczo to ona jest podatnikiem VAT jako usługobiorca usług świadczonych przez podatnika mającego siedzibę poza Polską (art. 17 ust. 1 pkt 4). Zwolni ją z tego obowiązku tylko fakt rozliczenia podatku przez zagranicznego usługodawcę (art. 17 ust. 2). Gdy polski usługobiorca podał NIP PLJeśli jednak firma czytelnika podała niemieckiemu usługodawcy swój NIP PL, wówczas to ona musi rozliczyć VAT od kupionej usługi transportowej (art. 17 ust. 1 pkt 4). Taki obowiązek będzie miała nawet wtedy, gdyby niemiecki usługodawca był zarejestrowany jako podatnik VAT w Polsce (bo np. wykonywałby w Polsce inne czynności tu opodatkowane). Zawsze bowiem, gdy mamy do czynienia z wewnątrzwspólnotową usługą transportu towarów (art. 28 ust. 3), a nabywca tej usługi poda swój NIP PL (nadany mu przez inny kraj niż państwo, gdzie transport się rozpoczyna, a tak jest u czytelnika), podatnikiem jest usługobiorca (art. 17 ust. 2). Dlatego z tego tytułu firma czytelnika musi wystawić fakturę wewnętrzną. - Najlepszym przykładem różnych zasad rozliczenia importu usług jest sytuacja, gdy transport jest wykonywany z Polski do Niemiec i z Niemiec do Polski, na zlecenie polskiej firmy przez niemieckiego wykonawcę. Gdy transport jest wykonywany z Polski do Niemiec, to polski nabywca tej usługi nie płaci podatku od jej importu, jeżeli tylko rozliczył się z niego w Polsce niemiecki wykonawca. Dopiero gdyby niemiecki wykonawca nie zapłacił podatku w Polsce, obowiązek jego uiszczenia spocząłby na polskim nabywcy usługi -mówi Dorota Kosacka-Łędzewicz. Transport poza Unię i spoza Unii- Sprowadzam części do komputerów z Chin do Polski. Transportuję je z Szanghaju do Warszawy. Według jakiej stawki zapłacę VAT od kupowanej usługi transportu? - pyta czytelnik. Jest to usługa transportu międzynarodowego, bo towar jest przewożony z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium UE (z Chin) do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) w Polsce. Importując tę usługę, czytelnik zapłaci VAT według stawki 0 proc. Czytelnik nie liczy VAT od całej wartości usługi transportowej, tzn. z Chin do Polski (np. z Szanghaju do Poznania), a tylko za odcinek polski, czyli od granicy polskiej do Warszawy (uwaga: dotyczy to tylko transportu drogowego i kolejowego - patrz ramka). Pozostała część usługi transportu drogowego lub kolejowego nie będzie opodatkowana w Polsce. Oczywiście nie zwalnia to czytelnika z obowiązku zapłaty podatku w innych krajach, przez które są transportowane części do komputerów. Po to jednak, żeby mieć w Polsce prawo do stawki 0 proc., czytelnik musi mieć dokumenty, o których mowa wart. 83 ust. 5 pkt 1 i 2 ustawy o VAT. Usługę wliczasz do podstawy opodatkowaniaSzczególnie warto zwrócić uwagę na dokument, o którym mowa w art. 83 ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT. Ma z niego jednoznacznie wynikać, że wartość usługi transportowej została już wliczona do podstawy opodatkowania z tytułu importu towarów. Trzeba bowiem pamiętać, że ten, kto sprowadza towar do Polski, musi rozliczyć się z wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (gdy towary przyjechały z innego kraju UE) lub z importu towarów (jeżeli przyjechały z kraju pozaunijnego). W obu wypadkach podstawę opodatkowania podwyższa wartość kupionej usługi transportowej. Gdy jest to WNTPrzy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów (WNT) do podstawy opodatkowania wliczamy koszty transportu, ale tylko wtedy, gdy są one pobierane bezpośrednio przez dostawcę, od którego kupiliśmy towar (art. 31 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT). Nie wliczamy więc kosztów transportu zamówionych przez inny podmiot niebędący dostawcą (np. przez pośrednika). Gdy jest to import towarówW imporcie towarów do podstawy opodatkowania wliczamy te koszty transportu, które zostały poniesione lub będą poniesione do pierwszego miejsca przeznaczenia na terytorium kraju (art. 29 ust. 13). Tak więc transport od miejsca zakupu do pierwszego miejsca przeznaczenia w kraju podwyższy podstawę opodatkowania VAT importowanych towarów. Nie ma przy tym znaczenia, kto wykonał usługę transportową (dostawca czy podmiot trzeci) ani to, czy wykonawca jest firmą polską, czy zagraniczną. Warto jednak wiedzieć, że zgodnie z ustawą o VAT możliwe są dwie różne sytuacje: ¦ wartość usługi transportowej podwyższa wartość celną importowanego towaru - wtedy podatnik nie rozlicza importu usługi transportowej (zgodnie z art. 29 ust. 17), ¦ wartość usługi transportowej nie podwyższa wartości celnej importowanego towaru, natomiast wchodzi do podstawy opodatkowania VAT z tytułu importu towarów; w tym wypadku podstawą opodatkowania usługi transportowej jest cena, jaką czytelnik płaci za tę usługę. Gdzie i jaki podatek płaci pośrednik i spedytor-Jak mam opodatkować swoje usługi, gdy dostanę zlecenie na przewóz towarów z Polski na Ukrainę i z powrotem, ale ich transport zlecam następnie innej firmie polskiej? - pyta inny czytelnik DF. -Zlecenia dostaję zarówno od firm unijnych (np. niemieckich), jak i polskich. Z jaką stawką powinien mi wystawić fakturę polski podwykonawca? Czytelnik -jak wynika z listu -jest pośrednikiem, a to oznacza, że ma prawo do stawki 0 proc., jeśli tylko jego usługi są związane z"klasycznymi" usługami transportu międzynarodowego. W tym wypadku warunek ten jest spełniony, bo towary są przewożone: ¦ z miejsca wyjazdu (nadania) w Polsce do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium UE (na Ukrainę), ¦ z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium UE (z Ukrainy) do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) w Polsce. Oczywiście stawką 0 proc. są opodatkowane tylko usługi pośrednictwa dotyczące polskiego odcinka (art. 27 ust. 2 pkt 2). O opodatkowaniu usług pośrednictwa związanych z odcinkiem poza Polską decydują tamtejsze przepisy. Również polski podwykonawca zastosuje stawkę 0 proc., bo świadczy typową usługę transportu międzynarodowego. Taką więc stawkę poda na fakturze wystawianej naszemu czytelnikowi. Obaj jednak (zarówno czytelnik jako pośrednik, jak i wykonawca usługi transportowej) muszą mieć odpowiednie dokumenty, o których mowa w art. 83 ust. 5 i 6. Jakie dokumenty są potrzebne-Nasza firma świadczy usługi spedycji międzynarodowej towarów z Rumunii do Polski, na zlecenie spółki z siedzibą w Niemczech. W tym celu podnajmujemy inną firmę transportową. Po przyjeździe do Polski towary przechodzą ostateczną odprawę celną importową i jest wystawiany SAD importowy, na którym jako eksporter jest podana spółka z siedzibą w Niemczech. Usługobiorcy niemieckiemu wystawiamy fakturę VAT, na której odcinek usługi wykonywany poza granicami Polski (z Rumunii do granicy Polski) nie podlega VAT, natomiast odcinek usługi wykonywany w Polsce jest ze stawką 0 proc. Mamy oryginały faktur wystawionych nam przez firmę transportową będącą naszym podwykonawcą oraz kserokopie listów przewozowych. Mamy też kserokopie SAD-ów importowych, które w polu nr 20 "Warunki dostawy" zawierają kod Incoterms CIP (co oznacza, że cło, ubezpieczenie i transport zostały opłacone do miejsca dostawy w Polsce i wliczone do podstawy opodatkowania z tytułu importu towarów). Czy to wystarczy,żeby móc zastosować stawkę 0 proc. dla naszych usług? - pyta czytelnik. Tak. Czytelnik ma wszystkie dokumenty wymagane w art. 83 ust. 5 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, gdy transportowane są towary importowane, podatnik (w tym wypadku spedytor), chcąc zastosować stawkę 0 proc., musi mieć:
KATARZYNA JĘDRZEJEWSKA
Źródło: www.rzeczpospolita.pl |
  
|
